Welke heks is de Engelse term ‘familiar’ niet eerder tegen gekomen? Waarschijnlijk niet veel, maar dat is helaas niet zo voor leken. Voor de leken proberen we hier uit te leggen wat een ‘familiar’ betekend voor mensen met een natuurreligie, en wat voor belang ze hiermee hebben bij het praktiseren van hun geloofsovertuiging of levensfilosofie. Aanvullende vragen over dit fenomeen kunnen worden gesteld via onze contact pagina.
In de Europese folklore en het volksgeloof van de Middeleeuwen en de Vroegmoderne tijd werd aangenomen dat familiars (soms “bekende geesten” of “dierlijke gidsen” genoemd) bovennatuurlijke entiteiten waren die heksen en sluwe mensen zouden helpen bij het beoefenen van magie. [1]
Volgens de verslagen van die tijd verschenen ze in talloze gedaanten, vaak als een dier, maar soms ook als een menselijke of mensachtige figuur, en werden ze beschreven als ‘duidelijk gedefinieerde, driedimensionale … vormen, levendig van kleur en bezield met beweging en geluid ‘door degenen die beweren ermee in contact te zijn geweest, in tegenstelling tot latere beschrijvingen van geesten met hun’ rokerige, ongedefinieerde vorm [2].
Toen ze heksen dienden, werd vaak gedacht dat ze kwaadaardig waren, terwijl ze bij het werken voor sluwe mensen vaak als welwillend werden beschouwd (hoewel er in beide gevallen enige dubbelzinnigheid was).
De eerste werden vaak gecategoriseerd als demonen, terwijl de laatste vaker werden gezien en beschreven als feeën. Het belangrijkste doel van ‘familiars’ is om de heks of jonge heks te dienen en hen bescherming te bieden wanneer ze in hun nieuwe krachten komen. [3]
Sinds de 20e eeuw gebruiken sommige magie beoefenaars, waaronder aanhangers van de neopaganistische religie van Wicca, het concept van ‘familiars’, vanwege hun associatie met oudere vormen van magie. Deze hedendaagse beoefenaars gebruiken huisdieren of dieren in het wild, of geloven dat onzichtbare spirituele versies van een ‘familiar’ als ze met magische hulpmiddelen werken. [4]
De meest voorkomende ‘familiar’ is de Felis catus (kat of poes) 
, die naast de beschermende rol als ‘familiar’ vaak ook dienst deed als bestrijder van ratten, muizen en ander ongedierte wat een gevaar vormde voor de opgeslagen oogst. Deze rol als ongedierte bestrijder is ook primair de reden waarom de kat hedendaags nog steeds in gewone huishoudens populair is met 2.6 miljoen [5] katten in Nederland alleen.
De schade aan de natuur wat zoveel katten met zich meebrengen moeten we zeker niet onderschatten dus het is nog steeds raadzaam om katten te laten castreren/steriliseren en ze s’ nachts altijd binnen te houden zodat deze uiterst efficiënte sluip moordenaars geen onnodig extra slachtoffers veroorzaken aan bijvoorbeeld broedende zeldzame vogels. [6]
Juridische implicaties bij het houden van een familiar
Het recht om een huisdier te mogen houden zeker als ‘familiar’ is via een omweg beschermd onder het artikel 8 EVRM [7] en het artikel 10 EVRM [8] .
Ook in het geval dat u een huurwoning heeft en er in uw huurcontract of huisregels een clausule is opgenomen voor een verbod op het houden van een huisdier is het praktisch onmogelijk voor een verhuurder om dit alsnog in de rechtbank te laten afdwingen. Omdat dit soort type clausules direct inbreuk maken op uw privéleven in uw woning en bij iemand met een natuurreligie zoals bijvoorbeeld Wicca het ook nog eens een onredelijke belemmering vormt voor het vrij kunnen praktiseren van het geloof.
Het recht op bescherming tegen dit soort mogelijke onredelijke inbreuken in uw privé door een verhuurder ligt hoger dan het kunnen afdwingen van onredelijke wensen, regels en eisen in het belang van de verhuurder. [9]
Zolang uw huisdier geen overlast bezorgd en er geen gevaar is voor de welzijn van uw huisdier mag zowel de overheid als uw verhuurder u niet verbieden om een huisdier te nemen of te houden. Bij een eventuele rechtsgang zal een rechter uw privéleven respecteren indien er verder geen zwaarwegende factoren zijn.
Bij zwaarwegende factoren moet u denken aan hygiëne, algemene gezondheid van medebewoners en dierwelzijn in bijvoorbeeld een piepkleine kamer in een studentenhuis.
Let wel op dat voor eventuele schade veroorzaakt door uw huisdieren in het openbaar of aan het gehuurde u ten alle tijden volledig wettelijk aansprakelijk blijft.
Mocht u een algemene schriftelijke verklaring wensen om uw verhuurder erop te wijzen dat u een huisdier heeft op basis van uw natuurgeloof dan kan u dat via ons aanvragen. U ontvangt dan een digitale open verklaring die verder niet op naam is gesteld (in verband met privacy redenen) maar wel is ondertekend door Stichting Lucifer. Hierin zal ook worden verwezen naar de inhoud van deze pagina.
Bronnen
- Wilby 2005, pp. 59-61.
- Wilby 2005, p. 61.
- Wilby 2005, pp. 74-76.
- Chauran, Alexandra (2013). Animal Familiars for Beginners. Jupiter Gardens Press. ISBN 978-1938257667.
- 2.6 miljoen katten https://www.dierenarts.nl/aantal-gezelschapsdieren-nederland/
- Katten doden meer beestjes dan hun baasjes denken https://www.quest.nl/natuur/dieren/a30016003/vormen-katten-bedreiging-voor-vogels-dieren-nederland/
- Mag een huurder huisdieren houden in een huurwoning? https://www.dewaele.com/nl/advies/mag-een-huurder-huisdieren-houden-in-een-huurwoning
- Artikel 8. Recht op eerbiediging van privé-, familie- en gezinsleven 1 Een ieder heeft recht op respect voor zijn privé leven, zijn familie- en gezinsleven, zijn woning en zijn correspondentie. https://wetten.overheid.nl/BWBV0001000/2010-06-10/0/Verdrag_2/Verdragtekst/TiteldeelI/Artikel8/afdrukken
- Artikel 10 – De vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst 1. Eenieder heeft recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst. Dit recht omvat tevens de vrijheid om van godsdienst en overtuiging te veranderen en de vrijheid, hetzij alleen, hetzij met anderen, zowel in het openbaar als privé, zijn godsdienst te belijden of zijn overtuiging tot uitdrukking te brengen in erediensten, in onderricht, in de praktische toepassing ervan en in het onderhouden van geboden en voorschriften. https://fra.europa.eu/nl/eu-charter/article/10-de-vrijheid-van-gedachte-geweten-en-godsdienst